Văn Hóa Các Nước Châu Á Và Tết Trung Thu

Lễ Trung Thu Trong Văn Hóa Các Nước Châu Á

Tết Trung thu, hay còn gọi là Rằm tháng Tám, là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất và ý nghĩa nhất ở các nước Châu Á. Đây là dịp để các gia đình sum họp, thưởng thức những chiếc bánh trung thu thơm ngon và cùng nhau ngắm trăng tròn. Mặc dù có chung nguồn gốc, nhưng lễ Trung Thu ở mỗi quốc gia lại mang những nét đặc trưng riêng, phản ánh sự đa dạng và phong phú của văn hóa các nước Châu Á.

Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Của Lễ Trung Thu

Lễ Trung thu bắt nguồn từ Trung Quốc và dần lan rộng sang các nước láng giềng. Theo truyền thuyết, ngày rằm tháng Tám âm lịch là ngày mà Hằng Nga mang theo viên thuốc trường sinh bay lên cung trăng. Để tưởng nhớ đến nàng, người dân đã tổ chức lễ hội rằm tháng Tám.

Ngày nay, lễ Trung thu không chỉ là dịp để tưởng nhớ truyền thuyết mà còn là dịp để các gia đình sum họp, cầu mong bình an, hạnh phúc và may mắn.

Tết Trung Thu 2024 Diễn Ra Vào Ngày Nào?

Lễ Trung Thu Ở Mỗi Nền Văn Hóa

Trung Quốc: Là cái nôi của lễ Trung thu, Trung Quốc có những phong tục rất đặc sắc như rước đèn lồng, múa lân, và thưởng thức bánh trung thu nhân đậu xanh, hạt sen. Lễ Trung thu ở Trung Quốc không chỉ là một ngày lễ, mà còn là dịp để người dân thể hiện sự tôn kính đối với Mặt Trăng, biểu tượng của sự đoàn viên và may mắn. Một số nét đặc trưng nổi bật của Trung Thu tại Đất nước tỷ dân có thể kể đến như:

• Truyền thuyết Hằng Nga và Hậu Nghệ: Truyền thuyết này kể về Hậu Nghệ bắn rơi 9 mặt trời và được thưởng một viên thuốc trường sinh. Vợ ông, Hằng Nga, đã vô tình nuốt phải viên thuốc và bay lên cung trăng. Truyền thuyết này gắn liền với hình ảnh Mặt Trăng tròn và tạo nên một không khí huyền ảo cho lễ Trung thu.
• Bánh trung thu đa dạng: Bánh trung thu ở Trung Quốc có vô vàn loại nhân khác nhau, từ truyền thống như đậu xanh, hạt sen, đến hiện đại như sô cô la, trái cây. Mỗi loại nhân đều mang một ý nghĩa riêng và thể hiện sự tinh tế trong ẩm thực.
• Rước đèn lồng: Rước đèn lồng là hoạt động không thể thiếu trong đêm Trung thu. Trẻ em và người lớn cùng nhau mang những chiếc đèn lồng đủ màu sắc, hình dáng đi khắp các con phố. Đèn lồng thường được trang trí hình con thỏ, mặt trăng, hoa, và các biểu tượng may mắn khác.
• Múa lân: Múa lân là một hình thức biểu diễn nghệ thuật truyền thống, mang ý nghĩa cầu may mắn và xua đuổi tà ma. Trong đêm Trung thu, các đội múa lân biểu diễn khắp các con phố, tạo nên không khí vui tươi.
• Ngắm trăng: Ngắm trăng là hoạt động quan trọng nhất trong đêm Trung thu. Người Trung Quốc tin rằng, ánh trăng đêm rằm mang lại sự bình an và may mắn. Họ thường bày bàn thờ cúng Mặt Trăng và cùng nhau thưởng thức bánh trung thu, trái cây và các món ăn truyền thống.

Việt Nam: Khác với câu chuyện về Hằng Nga và Hậu Nghệ của Trung Quốc. Việt Nam mang tới cho trẻ em một sự tích thú vị về 2 nhân vật mang tên Chị Hằng và Chú Cuội. Câu chuyện kể về nàng Hằng Nga vì uống nhầm thuốc trường sinh nên bay lên cung trăng và chú Cuội vì đuổi theo nàng mà bị vướng vào gốc cây quế. Câu chuyện này dạy cho trẻ em về lòng nhân hậu. 

Tuy có những điểm tương đồng về truyền thống rước đèn lồng hay múa lân, nhưng ở Việt Nam, người ta còn bày biện mâm cỗ Trung thu rất đa dạng và phong phú: không chỉ có vô vàn loại bánh trung thu với đủ hương vị đặc biệt, mà còn có nhiều loại trái cây như bưởi, hồng, táo… Những loại trái cây này không chỉ ngon ngọt mà còn mang ý nghĩa tượng trưng. Ví dụ, quả bưởi tượng trưng cho sự đoàn kết, quả hồng tượng trưng cho sự sung túc.

Nhật Bản: Nếu ở Việt Nam và Trung Quốc, Trung thu gắn liền với hình ảnh những chiếc đèn lồng rực rỡ và bánh trung thu thơm ngon, thì ở Nhật Bản, lễ hội này lại mang một vẻ đẹp thanh bình và sâu lắng hơn, tập trung vào việc ngắm trăng.

• Tsukimi – Ngắm trăng: Đây là tên gọi của lễ Trung thu ở Nhật Bản. Người Nhật tin rằng, vào đêm rằm tháng Tám, mặt trăng sẽ tròn và sáng nhất, mang đến những điều tốt lành. Họ thường tổ chức các buổi tiệc ngắm trăng, bày biện các món ăn truyền thống và cùng nhau thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên.
• Hai lần Trung thu: Điều đặc biệt ở Nhật Bản là họ tổ chức lễ Trung thu hai lần trong năm. Lần đầu vào ngày 15 tháng 8 âm lịch và lần thứ hai vào khoảng 1 tháng sau, vào ngày 13 tháng 9 âm lịch. Người Nhật quan niệm rằng, nếu chỉ ngắm trăng vào đêm 15 thì sẽ gặp nhiều điều xui xẻo. Vì vậy, họ tổ chức thêm một lần nữa để cầu may mắn và tránh tai ương.
• Món ăn truyền thống:
  • Dango: Đây là loại bánh trôi được làm từ bột gạo nếp, có nhiều màu sắc và hương vị khác nhau. Dango thường được trang trí bằng lá cây để tạo hình mặt trăng.
  • Tsukimi dango: Là loại dango đặc biệt dành cho lễ Tsukimi, thường có màu trắng tượng trưng cho mặt trăng.
  • Các loại trái cây mùa thu: Người Nhật cũng thường chuẩn bị các loại trái cây mùa thu như nho, táo, hồng để thưởng thức cùng gia đình.
• Không khí lễ hội:
  • Trang trí nhà cửa: Người Nhật trang trí nhà cửa bằng các vật dụng có hình trăng, thỏ, hoặc các loài hoa đặc trưng của mùa thu.
  • Thơ ca: Nhiều bài thơ haiku được sáng tác về đề tài ngắm trăng, thể hiện tình yêu thiên nhiên và sự thanh bình của tâm hồn người Nhật.
  • Âm nhạc: Nhạc cụ truyền thống như shamisen, koto thường được sử dụng để tạo không khí ấm cúng trong các buổi tiệc ngắm trăng.

Hàn Quốc: Ở Hàn Quốc, lễ Trung thu được gọi là Chuseok. Chuseok được xem là một trong ba ngày lễ lớn nhất của Hàn Quốc, cùng với Tết Nguyên đán (Seollal) và Tết Đoan Ngọ (Dano). Đây là dịp nghỉ lễ chính thức, cả nước sẽ được nghỉ để cùng nhau đón Tết.

• Thăm mộ & lễ cúng tổ tiên: Một trong những hoạt động quan trọng nhất của Chuseok là lễ cúng tổ tiên. Các gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cỗ cúng thật thịnh soạn, gồm các món ăn truyền thống như cơm mới, bánh gạo Songpyeon, các loại trái cây, thịt… Sau khi cúng xong, gia đình sẽ cùng nhau thưởng thức bữa ăn. Vào dịp Chuseok, người Hàn Quốc thường về quê hương để thăm viếng mộ tổ tiên, dọn dẹp và sửa sang lại phần mộ.
• Bánh Songpyeon: Đây là loại bánh đặc trưng của Chuseok, được làm từ bột gạo nếp, nhân đậu xanh, hạt thông… Bánh Songpyeon có nhiều hình dạng khác nhau, tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng.
• Múa Ganggangsullae: Đây là điệu múa vòng tròn truyền thống của phụ nữ Hàn Quốc, thường được biểu diễn trong đêm Trung thu. Múa Ganggangsullae không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Singapore: Hòa quyện các nền văn hóa: Singapore là một quốc gia đa dân tộc, bao gồm người Hoa, Malay, Ấn Độ và các cộng đồng khác. Vì vậy, lễ Trung thu ở đây mang đậm dấu ấn của văn hóa Trung Hoa, nhưng cũng pha trộn với các yếu tố văn hóa khác, tạo nên một lễ hội đa sắc màu.

• Bên cạnh các loại bánh trung thu truyền thống của Trung Quốc, ở Singapore còn có nhiều loại bánh trung thu mang hương vị độc đáo, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Ví dụ, có bánh trung thu nhân durian (sầu riêng), bánh trung thu nhân khoai môn tím, bánh trung thu nhân lá dứa,…
• Ngoài những chiếc đèn lồng truyền thống, ở Singapore còn có những chiếc đèn lồng được thiết kế với hình dáng độc đáo, sáng tạo, kết hợp với các yếu tố hiện đại như đèn LED, âm thanh,…

Lễ Trung thu Trong Thế Giới Hiện Đại: Sự Giao Thoa Giữa Truyền Thống Và Hiện Đại

Lễ Trung thu, một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất của Châu Á, đang dần thích nghi và hòa nhập với nhịp sống hiện đại. Dù vẫn giữ nguyên những giá trị cốt lõi về đoàn viên gia đình, tưởng nhớ tổ tiên, lễ hội này đã có những thay đổi đáng kể để phù hợp với xu hướng và sở thích của thế hệ trẻ.

• Đa dạng hóa hoạt động: Bên cạnh các hoạt động truyền thống như rước đèn lồng, múa lân, ngắm trăng, ngày nay đã xuất hiện nhiều hoạt động mới lạ, hấp dẫn hơn như các cuộc thi sáng tạo đèn lồng, các chương trình nghệ thuật đương đại, các trò chơi tương tác…
• Bánh trung thu đổi mới: Bánh trung thu không chỉ đơn thuần là món ăn truyền thống mà còn được sáng tạo với nhiều hương vị mới lạ, kết hợp với các nguyên liệu hiện đại, đáp ứng khẩu vị của nhiều đối tượng khách hàng.
• Tổ chức sự kiện quy mô lớn: Nhiều địa phương và thành phố tổ chức các sự kiện lớn để chào đón Tết Trung thu, với sự tham gia của đông đảo người dân. Các sự kiện này thường có sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại, tạo ra một không khí lễ hội sôi động.
• Thay đổi cách thức tổ chức: Nếu trước đây, lễ Trung thu chủ yếu được tổ chức trong phạm vi gia đình, thì ngày nay, nhiều người chọn tổ chức lễ Trung thu tại các nhà hàng, khách sạn hoặc các địa điểm công cộng.
• Ảnh hưởng của văn hóa phương Tây: Sự giao thoa văn hóa giữa Đông và Tây khiến lễ Trung thu cũng chịu ảnh hưởng nhất định. Một số hoạt động khác biệt hoàn toàn với văn hóa các nước Châu Á như tiệc hóa trang, các trò chơi mang phong cách phương Tây cũng được đưa vào lễ hội.

Kết Luận

Lễ Trung thu là một di sản văn hóa quý báu của văn hóa các nước Châu Á. Qua lễ hội này, chúng ta có thể cảm nhận được sự đa dạng và phong phú của các nền văn hóa khác nhau. Đồng thời, hiểu rõ hơn về ý nghĩa của tình thân, sự đoàn kết và sự ấm áp của gia đình.

Nguồn: ruoumoyentu.vn